این روزها تقریبا همه چیز در حال آنلاین شدنه و آموزش هم از این قاعده متثنی نیست. امتیازات و ویژگی های آموزش آنلاین و آزادی عملی که استفاده از ابزارهای آموزش الکترونیکی در اختیار آموزش دهنده و آموزش گیرنده قرار میدهد باعث افزایش چشمگیر تقاضا برای آموزش های الکترونیکی شده است. همه گیری ویروس کرونا و تعطیلی های گسترده ای که در اثر آن در کشورهای مختلف اعمال شد هم در آشنایی هر چه بیشتر سازمانها و موسسات آموزشی و مخاطبان آنها با قابلیت ها و مزایای آموزش آنلاین تاثیر قابل توجهی داشته است.
اما برای کوچ از دنیای آموزش حضوری به آنلاین چه باید کرد؟ چه ابزارها و امکاناتی باید در اختیار آموزش دهنده و آموزش گیرنده قرارگیرد تا فرآیند آموزش از راه دور به درستی محقق شود و چه ابزارهایی برای سنجش یادگیری و اداره یک آموزشگاه آنلاین لازم است؟ سامانه مدیریت یادگیری Learning Management System یا به طور خلاصه LMS نام عمومی نرم افزارهایی است که برای ساماندهی به فرآیند آموزش آنلاین طراحی و ساخته شدهاند و اولین نمونه های آن قدمتی بیش از دو دهه دارند.
از یک LMS نوعی انتظار می رود امکان ثبت نام و دسترسی فراگیران به محتوای آموزشی چند رسانه ای را از طریق شبکه اینترنت یا شبکه های اینترانت سازمانی فراهم کند و ابزارهایی برای سنجش یادگیری و کنترل فعالیت آموزشی تعیین شده در اختیار آموزش دهندگان قراردهد. اما باید توجه داشت که تعداد بسیار زیادی محصول و پروژه نرم افزاری با عنوان LMS تولید و به بازار عرضه شده اند که همه آنها لزوما پاسخگوی نیاز خاص آموزشی شما نیستند. لذا دقت به این نکته حائز اهمیت است که برای انتخاب یک سامانه آموزش آنلاین مناسب، پیش از هر چیز باید شناخت دقیقی از نیاز آموزشی سازمان خود داشته باشید و پس از آن با توجه به جزئیات فنی محصول نرم افزاری و شیوه ارائه خدمت راهکار مناسب را انتخاب کنید.
گام های انتخاب
- فهرستی از نیازهای آموزش مجموعه خود تهیه کنید.
- راهکارهای فنی و تکنولوژی های بازار آموزش الکترونیکی را با نگاه به نیازهای سازمان خود به دقت مطالعه کنید. برای بررسی امکانات و قابلیت های محصول علاوه بر مطالعه مستندات و کاتالوگ محصول، دسترسی به نسخه آزمایشی (دمو) محصول را از شرکت تامین کننده درخواست کنید.
- شرایط شرکت تامین کننده را از جهت سابقه کار، نمونه سایت های در حال کار و گواهینامه ها و افتخارات فنی و سطح ارائه خدمات پشتیبانی فنی به دقت بررسی کنید و هرگز اهمیت پشتیبانی فنی و ارتقاء محصول را دست کم نگیرید.
همانطور که در مقدمه اشاره شد، سامانه مدیریت یادگیری یا همان LMS نام عمومی سامانه هایی است که ابزارهای لازم برای مدیریت و برگزاری دورههای آموزش الکترونیکی را در اختیار کاربران قرار میدهد. اما نکته حائز اهمیت این است که علیرغم عنوان مشترکی که برای نامگذاری همه این سامانه ها استفاده می شود، تقریبا هیچ دو سامانه LMS وجود ندارد که امکانات و قابلیت های آنها کاملا یکسان باشند.
لذا برای انتخاب یک سامانه آموزش الکترونیکی جامع که حداکثر انطباق را با نیاز سازمانی شما داشته باشد در قدم اول باید نیاز آموزشی و انتظاراتی که از سامانه مدیریت یادگیری برای مجموعه خود دارید را فهرست کنید. در تهیه این فهرست علاوه بر مشارکت واحد IT حتما از نظرات دپارتمان آموزش مجموعه خود که طراحی آموزشی دوره های الکترونیکی را برعهده خواهند داشت استفاده کنید. توجه به نکات زیر می تواند به شما در تکمیل فهرست نیازمندی های سامانه کمک کند:
الف) جامعه مخاطبان هدف که مشتریان اصلی آموزش های آنلاین شما هستند را به خوبی شناسایی کنید. گروه سنی مخاطبان و راه ها و ابزارهایی که مخاطبان شما برای اتصال به شبکه جهانی اینترنت استفاده میکنند به شما نشان می دهد که چه گامهایی برای سهولت دسترسی مخاطبان خود به آموزشهای آنلاین باید در پیش بگیرید.
کاربران موبایل را فراموش نکنید!
گزارش ضریب نفوذ اینترنت در کشور نشان می دهد که کاربران اینترنت همراه همچنان با اختلاف زیاد در صدر استفاده کنندگان اینترنت در کشور هستند به طوری که در سه ماه نخست سال جاری نسبت استفاده کنندگان اینترنت همراه 8 برابر بیش از استفاده کنندگان اینترنت ثابت بوده است.
بنابراین لازم است پیش از خرید سامانه LMS از نحوه پشتیبانی سامانه از گوشی های هوشمند مطمئن شوید. رعایت اصول طراحی واکنشگرا (Responsive) به منظور نمایش درست محتوای صفحات در نمایشگر کوچک گوشی هوشمند نه یک امتیاز ویژه که یک الزام فنی در همه سامانه های تحت وب امروزی است. افزون برطراحی واکنشگرا در صفحات وب، داشتن اپلیکیشن آموزشی اختصاصی برای پلتفرمهای Android و iOS بهترین تجربه کاربری را برای کاربران موبایل به همراه خواهد داشت.
- تخمینی از تعداد کاربران، تنوع دوره ها و حجم ثبت نام داشته باشید. دقت کنید که چنانچه راهکار انتخابی شما روی سرور اختصاصی یا ماشین مجازی (Virtual Machine) اجاره ای راه اندازی می شود، منابع سخت افزاری و معماری نرم افزار تعیین کننده ظرفیت نهایی سامانه خواهند بود. اغلب راهکارهای متن باز (Open Source) موجود در بازار از جمله مودل و وردپرس به دلیل قدیمی شدن معماری نرم افزار از نظر ظرفیت برگزاری دوره با محدودیت های جدی مواجه اند. از سوی دیگر در سیستم های ابری (Cloud System) افزایش و کاهش ظرفیت سیستم به سهولت و در خلال کار قابل انجام است؛ در نتیجه چنانچه گزینه انتخابی شما یک LMS ابری باشد نیازی نیست نگران افزایش تعداد کاربران باشید.
- چه ابزارهای آموزشی و قابلیت های فنی برای LMS سازمان مورد نیاز است؟ برای شروع خوب است از مدیران واحد آموزش و کارشناسان IT مجموعه خود بخواهید به سوالات زیر پاسخ دهند:
- آموزش بر اساس محتوای از قبل آماده شده یا آموزش از طریق ابزار کلاس مجازی زنده؟ یا ترکیبی از هر دو روش؟
- آیا به آزمونهای چند گزینه ای آنلاین با قابلیت نرمال سازی و محاسبه رتبه و تراز نیاز دارید؟
- آیا به محیطی تعاملی برای طرح سوالات درسی دانش پذیران و پاسخگویی مدرس یا سایر فراگیران نیاز دارید؟
- آیا برای فروش دوره آموزشی به ماژول فروش و قابلیت اتصال به درگاه بانکی نیاز دارید؟
- آیا جلوگیری از دانلود غیر مجاز فیلم آموزشی توسط فراگیران برای مجموعه شما حائز اهمیت است؟
- آیا در نظر دارید سامانه آموزشی خود را به دیگر پرتال های سازمانی مجموعه خود از طریق وب سرویس متصل کنید؟
- آیا صدور گواهینامه آموزشی به فراگیران در دوره جزء خدمات مورد انتظار از سامانه آموزشی است؟
- آیا به ابزاری برای حضور و غیاب فراگیران و تفکیک کاربر فعال و غیر فعال نیازمندید؟
- آیا در طراحی آموزشی شما، مسیر پیشروی فراگیر اهمیت دارد و به سامانه ای احتیاج دارید که ترتیب و توالی دسترسی کاربران به محتوا را بر اساس برنامه از پیش طراحی شده شما امکان پذیر کند؟
- آیا به ابزاری برای انجام تمرین و پروژه درسی و ارسال تحت وب آنها نیاز دارید؟
- آیا علاوه بر دوره های برخط به امکان بلیط فروشی برای کنفرانس ها و سمینارهای آموزشی حضوری نیز نیاز دارید؟
- آیا با توجه به افزایش چشمگیر مخاطبانی که از طریق گوشی تلفن همراه به اینترنت متصل می شوند، داشتن اپلیکیشن موبایل اختصاصی که همه قابلیت های نسخه وب را در خود داشته باشد برای مجموعه شما حائز اهمیت است؟
- آیا به ابزاری برای اطلاع رسانی درون سیستمی به کاربران نیاز دارید که اخبار و رویدادهای آموزشی یا تغییر در برنامه ها را به فراگیران اطلاع رسانی کنید؟
- آیا امنیت سامانه آموزشی و جلوگیری از هک و نفوذ در سیستم برای شما مهم است؟
پاسخ به این سوالات می تواند راهگشای شما برای انتخاب و خرید LMS باشد. در گام بعدی لازم است راهکارهای موجود در بازار را با نیاز سازمانی خود تطبیق دهید.
- راهکارهای موجود در بازار را شناسایی و در مورد قابلیت های آنها تحقیق کنید
در این مرحله به کمک ابزارهای جستجوی اینترنتی سامانه های مدیریت یادگیری موجود در بازار را شناسایی و با مطالعه کاتالوگ محصول با امکانات آن آشنا شوید. توجه به نکات زیر در این مرحله حائز اهمیت است:
- با اصطلاحات فنی رایج در بازار آموزش الکترونیکی آشنا شوید. اصطلاحات رایج در حوزه وب و فناوری اطلاعات بعضا به شکل مبهم و غیر دقیق به کار برده می شوند که این خود درک درست مستندات فنی را دشوار می کند. خوب است قبل از شروع جستجو با اصطلاحات این حوزه آشنا شوید.
- Cloud یا On-premises: با رشد و توسعه سریع سرویس دهندگان ابری اکنون در انتخاب اغلب راهکارهای نرم افزاری از جمله سامانه مدیریت یادگیری با دو گزینه مواجه هستید؛ مدل on-premises که در آن به شیوه سنتی نرم افزار روی کارگزار (server) اختصاصی شما نصب می شود و مدل ابری که در آن از سرویس اختصاصی روی بستر ابری اشتراکی، استفاده می کنید. معمولا سازمانهایی مدل on-premises را انتخاب میکنند که واحد IT مجرب برای نگهداری و به روز رسانی سخت افزاری سامانه را در اختیار دارند. از سوی دیگر راه اندازی سرویس ابری به مراتب سریعتر است و به سرمایه اولیه کمتری نیاز دارد و نگهداری و اداره آن بدون دانش فنی تخصصی امکان پذیر است.
- نیازهای آموزشی خود را در میان قابلیت ها و امکانات ذکر شده در مستندات فنی محصول جستجو کنید. چنانچه سوال یا ابهامی در مستندات و کاتالوگ محصول مشاهده میکنید برای رفع ابهام با شرکت ارائه دهنده آن راهکار تماس بگیرید.
- به مطالعه مستندات اکتفا نکنید! نمونه در حال کار محصول را ببینید و از ارائه کننده راهکار بخواهید دسترسی آزمایشی (دمو) محصول را برای بررسی امکانات سامانه در اختیارتان قراردهد.
- سوابق فنی و اجرایی شرکت ارائه کننده خدمت را به دقت بررسی کنید. فهرست مشتریان، گواهینامه های فنی و امنیتی اخذ شده، تقدیرنامه ها و افتخارات شرکت به شما قضاوتی واقعی نسبت به توان اجرایی شرکت و کیفیت کار و میزان رضایت مشتریان قبلی می دهد.
سامانه های تحت وب عموما نیاز به ارتقا و به روز رسانی دارند تا ضمن افزایش قابلیت های فنی، مشکلات امنیتی جدیدی که شناسایی می شوند را در آنها برطرف نمود.
در صورتی که قصد دارید نسخه ای از نرم افزار را خریداری و بر روی سرور اختصاصی خود نصب کنید از خدمات پس از فروش شرکت و آپدیت های ضروری نرم افزار اطمینان حاصل کنید.
از مزایای سامانه های ابری این است که به روز رسانی و تامین امنیت سامانه به طور کلی بر عهده سرویس دهنده است، لذا سامانه های ابری از دید مشتری نیازی به به روز رسانی و ارتقا ندارند.
شما هم می‌توانید مؤسسه و سازمان بعدی باشید که طعم شیرین آموزش آنلاین را با سامانه مدیریت یادگیری فرایاد میچشید.
برای خرید و مشاوره خرید ال‌ام‌اس فرایاد می توانید با شماره 02191070473 تماس بگیرید.
.
